Ποια κριτική παρουσίαση;

The next day I go on lightly and limitless within my limitations...

Η ζωγραφική ήταν ο κόσμος του και ο τρόπος του να υπάρχει. Εργάζεται μόνος, δίχως μαθητές, δίχως ίχνος θαυμασμού από την πλευρά της οικογένειάς του, δίχως να δέχεται καμιά ενθάρρυνση απ’ τους κριτικούς. Ζωγραφίζει το ίδιο το απόγευμα της ημέρας που πέθανε η μητέρα του. Στα 1870, ζωγραφίζει στην Εστάκ, ενώ οι χωροφύλακες τον αναζητούν ως λιποτάκτη. Κι ωστόσο ο ίδιος έφτασε στο σημείο να αμφιβάλλει γι’ αυτόν τον προορισμό.  (M. Merleau Ponty, Η αμφιβολία του Σεζάν, σ.27)

Ψάχνεις έναν τρόπο να υπάρχεις. Και δεν είναι ένας σ’ όλη σου τη ζωή, ή τουλάχιστον δεν είναι ένας, μέχρι να βρεις εκείνον τον «Ένα», που εκφράζει όσο γίνεται πληρέστερα αυτό που είσαι.

 Η ζωή σου να αντανακλά κάπου. Σ’ έναν άνθρωπο, μια οικογένεια, σ’ ένα βαζάκι από πηλό που έφτιαξες με τα χέρια σου ένα ηλιόλουστο πρωινό που ξύπνησες μόνος, αλλά με όρεξη.

Κάθε πτυχή του χαρακτήρα, της προσωπικότητας βρίσκει έναν τρόπο να «είναι».  

«Ο εργαζόμενος» μπορεί να βρίσκεται σ’ ένα γραφείο στον τελευταίο όροφο ενός ουρανοξύστη ή σ’ έναν κήπο, «ο οικογενειάρχης» σε μια πολυμελή οικογένεια ή σ’ ένα σκυλάκι. «Ο εραστής» σε ροζ τούλια και μαξιλαράκια ή σε μαστίγια και χειροπέδες. Κι όλοι οι συνδυασμοί είναι πιθανοί.

*****

                     

Την εργασία εξαμήνου την έχεις στο μυαλό σου σαν κάτι δομημένο, με τίτλο, αρχή-μέση-τέλος, με περιεχόμενα, βιβλιογραφία και παραπομπές.

«Μια κριτική παρουσίαση στο βιβλίο του Maurice Merleau-Ponty Η αμφιβολία του Σεζάν-Το μάτι και το πνεύμα».

Όμως, ο τρόπος μου «να είμαι», αυτήν την περίοδο τουλάχιστον, δεν είναι να κάνω κριτική παρουσίαση σε κανένα βιβλίο, κανενός. Αλήθεια, προσπάθησα, μα κατέληξα στο ότι δε γινόταν να κάνω τίποτα άλλο από αυτό που τελικά έκανα και παρουσιάζω τώρα εδώ.

Ο τρόπος μου «να είμαι», αυτήν την περίοδο τουλάχιστον, είναι να γράφω. Δεν γράφω κείμενα για να διαβαστούν,  να δείξω ή να πω κάτι σε κάποιον. Μάλλον είναι ένα «απευθύνεσθαι» στον εαυτό μου, μιας και περνάω πολλές ώρες μαζί του, μόνο μαζί του, στο βαθμό που η μαμά μου έχει καταλήξει πως είμαι «έως και ανησυχητικά αντικοινωνική».

Μάλιστα σε στιγμές «κορύφωσης» αυτής της «αντικοινωνικότητας» ακόμα και το κείμενο του Ponty στην προσπάθειά μου να το «παρουσιάσω κριτικά», συγχωρέστε με, μα φαινόταν να κάνει «φασαρία», κάτι που αντέχω όλο και λιγότερο τελευταία.

Μόλις έχουμε τελειώσει το μάθημα, όταν, όπως συμβαίνει πολλά μεσημέρια παίζει τσιφτετέλια στη Λέσχη. Το λεωφορείο με τον αριθμό 17 δεν έρχεται να πάω επιτέλους σπίτι μου, οπότε για να επιβιώσω (εντός ή εκτός εισαγωγικών), βάζω τη δική μου μουσική τέρμα και γράφω αυτό εδώ.

Αμφιβάλλω αν αυτός είναι ένας τρόπος «σωστός» ή «υγιής». Πάντως σε μένα σήμερα το μεσημέρι φάνηκε καλύτερος από το να χορεύω παρέα με τις άλλες συμφοιτήτριές μου στη λέσχη. Έτσι μπορεί να μην είμαι απόλυτα σίγουρη ποιος είναι ο τρόπος μου να υπάρχω, μπορώ όμως να πω σχεδόν με σιγουριά ποιος ΔΕΝ είναι.

Αμφιβάλλω αν είναι, και δεν ξέρω την κατάληξή του, εκτός κι αν κατάληξη εννοούμε το τέλος κάθε κειμένου. Και για την πορεία του ανησυχώ κάποιες φορές, γιατί, καθώς γράφω, νιώθω πως το κείμενο μετατρέπεται σ’ ένα ακατάσχετο παραλήρημα «άνευ νοήματος». Το «άνευ νοήματος» πάντα σε εισαγωγικά, καθώς το νόημά του είναι η ίδια του η ύπαρξη και ταυτόχρονα η δική μου ύπαρξη καθώς ζω γράφοντάς το –ή παραληρώντας, μπορείτε να το πείτε όπως θέλετε- και προσπαθώντας να έχει μια δική του, εσωτερική συνοχή. Συνοχή δική μου, τελικά, αυτών που ζω, νιώθω και σκέφτομαι.